Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας παρουσιάζει την “Οδυσσέως σχεδία”, μια παράσταση βασισμένη σε ραψωδίες της Οδύσσειας του Ομήρου, σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη και σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη. Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στις 31 Ιουλίου στο Κάστρο της Καλαμάτας και θα ακολουθήσει περιοδεία σε αρχαιολογικούς χώρους της περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως ο Μυστράς, η Αρχαία Μεσσήνη, όπου θα μεταδοθεί ζωντανά μέσω live streaming, αλλά και σε επιλεγμένους σταθμούς στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη.
Ο Στάθης Κόικας μας μίλησε για την δύναμη του θεάτρου και την συμμετοχή του στην συγκεκριμένη παράσταση σε αυτή την τόσο ιδιαίτερη περίοδο που διανύουμε. Για την δύναμη των μύθων και την σημασία του να αγωνιζόμαστε να φτάσουμε στην Ιθάκη μας.
Τι σε συγκινεί στο έργο του Ομήρου; Τι νέο έμαθες για τον εαυτό σου κατά την ενασχόλησή σου με αυτό το κείμενο;
Ο Όμηρος είναι ποιητής, ένας παραμυθάς. Γεννά την επική ποίηση με την Ιλιάδα και περνάει στην περιπλάνηση του ανθρώπου στην Οδύσσεια. Αφηγείται ένα ταξίδι επιστροφής προς την πατρίδα, προς το σπίτι, την οικογένεια, ένα ταξίδι τόσο ρεαλιστικό όσο και αλληγορικό με αποφάσεις, σταυροδρόμια που αλλάζουν την πορεία του ταξιδιού αλλά και τον ίδιο τον ταξιδευτή. Η Οδύσσεια είναι ένα κείμενο τόσο μακρινό αλλά και τόσο οικείο στη σημερινή ζωή μας. Ο καθένας μας περνά τη δική του Οδύσσεια για να φτάσει σε μια Ιθάκη, ό,τι αυτή σημαίνει για τον καθένα μας. Η Ιθάκη είναι ο λόγος που κατασκευάζει ο άνθρωπος για να αντέξει το ταξίδι, για να έχει λόγο να ανεβεί στο πλοίο, στη σχεδία, να κολυμπήσει αντίθετα στο ρεύμα. Για μένα, η Ιθάκη είναι το ίδιο το ταξίδι.
Γιατί μας απασχολούν πάντα οι συγκεκριμένοι μύθοι; Τι νέο ανακαλύπτει και αναδεικνύει η δική σας παράσταση;
Οι μύθοι αυτοί μας απασχολούν και θα μας απασχολούν πάντα, γιατί μιλούν για ένα ταξίδι που κάθε άνθρωπος ξεκινά και ίσως τελειώνει, ακόμα και αν δεν καταφέρει να φτάσει στην Ιθάκη του. Είναι ένα ψυχικό ταξίδι, και γι’ αυτό μας αφορά, σε αυτό προσπαθούμε να εστιάσουμε και εμείς στη δική μας δουλειά και νομίζω πως το καταφέρνουμε μέσα από μια μαγική ατμόσφαιρα, έναν ποιητικό ρεαλισμό, με τον οποίο αντιμετωπίζουμε την αφήγηση στην παράστασή μας. Όλοι έχουμε ή θα έχουμε έναν Κύκλωπα να αντιμετωπίσουμε. Μετά από αυτό, πορευόμαστε στο ταξίδι μας σοφότεροι και κάθε νησί που συναντάμε έχει μια δική του περιπέτεια να μας προτείνει, μια μάχη με τον εαυτό μας.
Ο Οδυσσέας φτάνει στην Ιθάκη μόνος. Χάνει όλους τους συντρόφους που συμβολίζουν άλλα κομμάτια του ίδιου του του εαυτού. Κοιμάται στο τελευταίο του ταξίδι από τους Φαίακες και ξυπνά στην Ιθάκη, αναγεννιέται φτάνοντας πια στην πατρίδα του. Και την γνωρίζει ξανά απ’ την αρχή. Αυτό το ψυχικό ταξίδι, αυτή την αναγέννηση του ανθρώπου προσπαθούμε να αφηγηθούμε στην παράσταση μας.
Τι προσδίδει στην παράσταση η επιλογή των συγκεκριμένων χώρων;
Με ποιον τρόπο λειτουργούν;
Η παράστασή μας θα παιχτεί σε πολλούς αρχαιολογικούς χώρους αλλά και σε ανοιχτά θέατρα, είτε στην περιφέρεια αλλά και στην Αθήνα. Είναι τεράστια χαρά και πολύ μεγάλη εμπειρία να παίξουμε σε χώρους μη θεατρικούς. Το θέατρο μπορεί να υπάρξει παντού.
Οι χώροι αυτοί, νομίζω, πως θα δώσουν μια άλλη αίσθηση, τόσο σε μας που καλούμαστε να παίξουμε σε αυτούς, αλλά και στους θεατές που θα παρακολουθήσουν την παράσταση.
Η παράστασή μας έχει τρία τραπέζια και μικρά αντικείμενα. Ο βασικός μας σκηνικός χώρος είναι το εκάστοτε θέατρο ή αρχαιολογικός χώρος στον οποίο θα βρισκόμαστε.
Περιμένω και εγώ να ανακαλύψω στην πράξη πώς οι χώροι αυτοί θα λειτουργήσουν στην παράστασή μας ως ζωντανοί παρτενέρ επί σκηνής.
Πως είναι να εργάζεσαι σε ένα ΔΗΠΕΘΕ; Ποια η διαφορά με την εργασία στην Αθήνα;
Είναι η παρθενική μου δουλειά σε ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ , πράγμα που σημαίνει πως μπορώ να μιλήσω συγκεκριμένα για τη συνεργασία μου εδώ και όχι γενικά για τη λειτουργία των ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.
Ο κ. Μαργαρίτης, σκηνοθέτης της παράστασής μας «Οδυσσέως Σχεδία» και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ.Κ έχει καταφέρει, νομίζω, να αντιμετωπίζει τη λειτουργία του θεάτρου σαν να βρισκόταν στην Αθήνα. Δεν υπάρχουν εκπτώσεις ούτε στα μέσα ούτε στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε το έργο. Κατά την γνώμη μου, αυτό είναι και το σωστό.
Το θέατρο στην επαρχία οφείλει να δίνει την ευκαιρία σε αυτούς που δεν έχουν πρόσβαση στην Αθήνα με τις τόσες παραστάσεις της, να παρακολουθούν παραστάσεις που θα μπορούσαν να παίζονται σε κάποιο κεντρικό θέατρο της Αθήνας.
Πώς βλέπεις και νιώθεις το θέατρο την συγκεκριμένη χρονική και ιστορική στιγμή που διανύουμε; Είσαι αισιόδοξος; Σε τι πιστεύεις; Τι σου δίνει δύναμη;
Η πανδημία αυτή έχει αλλάξει τον τρόπο ζωής μας και ακόμη προσπαθούμε να προσαρμοστούμε με νέους όρους και νέες λειτουργίες. Το θέατρο, μιας και η δουλειά του είναι να αντλεί απ’ τη ζωή, βρίσκεται ακριβώς στην ίδια συνθήκη. Προσπαθεί να προσαρμοστεί σε μια νέα κατάσταση, σε νέα δεδομένα, με δυσκολίες και αδιέξοδα που όμως θα γεννήσουν λύσεις. Το θέατρο θα βρει τρόπο να υπάρξει. Θα προσαρμοστεί, θα αλλάξει και θέλω να πιστεύω πως θα βγει ουσιαστικότερο μέσα από αυτό.
Οι φυσικές αποστάσεις που πρέπει να τηρούν οι άνθρωποι μεταξύ τους δεν σημαίνουν και ψυχικές αποστάσεις. Ίσως ακούγεται ουτοπικό, αλλά νομίζω ότι όσο μας κρατούν μακριά τον έναν απ’ τον άλλο, τόσο μεγαλώνει η επιθυμία και φανερώνεται η ανάγκη μας να πλησιάσουμε. Να πλησιάσουμε όχι σε απόσταση που μετριέται με εκατοστά και μέτρα.
Πιστεύω στον άνθρωπο και στην δύναμή του, πιστεύω στις ανθρώπινες σχέσεις ανεξαρτήτως αποστάσεων. Θα καταφέρουμε να βγούμε από αυτόν τον εφιάλτη κανόνων και περιορισμών και νομίζω πως όταν συμβεί αυτό, ένα άγγιγμα, μια αγκαλιά θα αποκτήσουν την ουσία που ίσως και να είχαν χάσει, όταν ήταν δεδομένα.
Με ρωτάτε, αν είμαι αισιόδοξος. Δεν ξέρω. Δεν ξέρω, αν αυτό που ζούμε θα κρατήσει μήνες ή χρόνια ή αν θα ξεχαστεί εντελώς αύριο. Αυτό που ξέρω είναι, ότι όταν βλέπω ανθρώπους να φορούν μάσκες, φαντάζομαι πως κάτω απ’ τη μάσκα τους κρύβεται ένα χαμόγελο.
Μπορεί να μην το βλέπω, αλλά κανείς δεν μπορεί να μου στερήσει τη δυνατότητα να το φαντάζομαι.
Πηγή συνέντευξης: https://www.cuemagazine.gr/2020/08/05/stathis-koikas-dianyontas-apostaseis/