Το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας παρουσιάζει την “Οδυσσέως σχεδία”, μια παράσταση βασισμένη σε ραψωδίες της Οδύσσειας του Ομήρου, σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη και σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη.
Η Οδύσσεια είναι ένα άκρως γοητευτικό παραμύθι με φιλοσοφικά και μυστικά μονοπάτια, που εύκολα διαβαίνει όποιος ταξιδευτής επιθυμεί, μέσα από την αφήγηση, να γίνει συνοδοιπόρος του Οδυσσέα.
Στην πρωτόγνωρη συνθήκη της πανδημίας, το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας προτείνει την “Οδυσσέως σχεδία”, το εγγενώς αυτό διαχρονικό έργο με τους βαθείς συμβολισμούς για “τη συνεχή πάλη με τις δοκιμασίες στη ζωή του ανθρώπου, που με επιμονή και υπομονή καταλήγει σοφότερος στην αγκαλιά της γενέθλιας γης και πατρίδας”. Ένα ξεχωριστό ανέβασμα στους μαγευτικούς χώρους της αρχαιότητας που βρίσκονται στην Πελοπόννησο: στα θέατρα, τα στάδια, τα εκκλησιαστήρια, τις αγορές, τα κάστρα. Ένα ταξίδι ενηλικίωσης μέσα από τον ποιητικό λόγο του Ομήρου, σε μια παράσταση όπου η αφήγηση, η μουσική και η εικόνα θα συνθέσουν μια μοναδική θεατρική εμπειρία.
Εμείς μιλήσαμε με την Χρυσάνθη Δούζη, τη μοναδική γυναίκα της παράστασης για την παρασταση αυτή και όχι μόνο…
Τι βλέπουμε στην “Οδυσσέως σχεδία”;
Νομίζω ότι η πολύ μεγάλη αξία της Οδύσσειας και ελπίζω και της θεατρικής της περίληψης έτσι όπως εκφράζεται από την παράστασή μας, είναι ότι αφηγείται την πορεία του Ανθρώπου μέσα στους αιώνες. Ο Άνθρωπος που συνεχώς παλεύει να κατορθώσει το ακατόρθωτο. Που αγωνίζεται να ξεπεράσει τον ίδιο του τον εαυτό. Όλη η προσπάθειά μας στην παράσταση είναι να αφηγηθούμε αυτή ακριβώς την προσπάθεια. Να δώσουμε εικόνα σε αυτό το ανεπανάληπτο μυητικό ταξίδι, μέσα από μια θεατρική τελετουργία που θέλουμε να μυρίζει θάλασσα, Αιγαίο, αφρισμένο κύμα και έναστρο ουρανό της Μεσογείου.
Πόση «επέμβαση»/ «παρέμβαση» αντέχουν τα σπουδαία κλασικά αυτά κείμενα;
Μα ένα κείμενο χαρακτηρίζεται σπουδαίο και κλασσικό ακριβώς γιατί δεν χρειάζεται επέμβαση – παρέμβαση. Περιέχει την δυνατότητα να μιλήσει διαχρονικά. Περιέχει θεματικές ενότητες, ερωτήματα, αξίες που μας αφορούν, αλλά αφορούσαν τον άνθρωπο πολύ πριν από εμάς και θα τον αφορούν και μετά από μας. Το πρόβλημα δεν είναι αν αντέχουν παρεμβάσεις τα κλασσικά κείμενα αλλά με πόση γνώση και ευαισθησία παρεμβαίνουμε όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.
Είστε η μοναδική γυναίκα της παράστασης. Ποιος/ποιοι είναι οι ρόλοι σας;
Πρώτα απ όλα πρέπει να πω ότι όλοι είμαστε αφηγητές που μεταμορφωνόμαστε στους αναγκαίους για την παράσταση, ρόλους. Αφηγούμαστε αυτό το υπέροχο αρχετυπικό κείμενο και σαν αφηγητές περνάμε με θεατρικό τρόπο στους ρόλους. Έτσι μεταμορφώνομαι στην θεά Αθηνά που στέκεται στο πλευρό του Οδυσσέα. Μετά, στην μελαγχολική ερωτευμένη Καλυψώ που πρέπει να αφήσει τον Οδυσσέα να της φύγει, παρά την θέλησή της. Σε έναν παράξενο ναύτη που συνοδεύει τον Οδυσσέα στην σπηλιά του Κύκλωπα Πολύφημου. Στην πονεμένη μάννα του, Αντίκλεια που συναντάμε στην εκπληκτική ραψωδία λ, την Νέκυια. Στην μαγική Κίρκη, μια αλχημίστρια θεά που καθοδηγεί τον Οδυσσέα στα πιο δύσκολα στάδια του ταξιδιού του. Το παράλληλο ταξίδι των ηθοποιών αφηγητών σε αυτήν την παράσταση, είναι μία άκρως ενδιαφέρουσα πρόκληση.
Ποιος ο συμβολισμός του έργου αυτού; Γύρω από ποιους νοηματικούς άξονες κινείται;
Είναι ένα ταξίδι γεμάτο δοκιμασίες για την ουσιαστική ενηλικίωση. Μία μύηση στη ζωή. Μία πορεία προς τη βαθύτερη γνώση και γιατί όχι, μια πορεία προς την αναγέννηση. Ο εξωτερικός νόστος του Οδυσσέα παρακολουθεί τον εσωτερικό του νόστο. Ο Οδυσσέας δεν περιπλανιέται απλώς στη θάλασσα της Μεσογείου, αλλά και στην άβυσσο της ίδιας της ψυχής του, σε μια προσπάθεια να ανακαλύψει τον πραγματικό του εαυτό. Την πραγματική του ταυτότητα. Από κανένας, Ούτις όπως λέει στον Πολύφημο ότι ονομάζεται, ανακαλύπτει σταδιακά τον Οδυσσέα, το βλαστάρι των Θεών.
Τι θέλετε να «πείτε» στο κοινό τη δύσκολη αυτή περίοδο της πανδημίας;
Η πανδημία, μας θύμισε ότι είμαστε όλοι συνταξιδιώτες στο ίδιο καράβι. Η μοίρα του ενός εξαρτάται από την μοίρα του άλλου. Θα ήθελα πολύ, με την παράστασή μας να μεταδώσουμε τον ιαματικό, πολλές φορές παρηγορητικό χαρακτήρα του εμβληματικού ποιητικού κειμένου. Πάντα στα δύσκολα, ο άνθρωπος ανατρέχει στις ρίζες και τα αρχέτυπα. Αυτή η περίοδος είναι δύσκολη για την ανθρωπότητα. Νομίζω ότι η Οδύσσεια βοηθά σε ένα πιο βαθύ και ουσιαστικό κοίταγμα στον καθρέφτη.
Πώς αισθάνεστε που περιοδεύετε σε αρχαιολογικούς χώρους
της Περιφέρειας Πελοποννήσου, στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη. Ποια η απήχηση που βλέπετε πως έχει η παράσταση στο κοινό;
Ούτως ή άλλως αισθάνομαι τυχερή που σε αυτήν τη δύσκολη περίοδο παίρνω μέρος στην παράσταση «Οδυσσέως Σχεδία», πόσο μάλλον που έχω την ευκαιρία να συμβάλλω στο άκουσμα του Ομηρικού έπους, σε χώρους που φέρουν μία εκπληκτική ενέργεια και που αφηγούνται, απλά και μόνο με την ύπαρξή τους, το δικό τους έπος. Οι αρχαιολογικοί χώροι παρεμβαίνουν στην παράστασή μας. Λειτουργούν σαν φυσικό σκηνικό που κάθε φορά είναι διαφορετικό. Δεν είναι τυχαίο που η παράστασή μας δεν διαθέτει σκηνικό. Δημιουργείται λοιπόν ένας μυστικός διάλογος ανάμεσα στον χώρο, το κείμενο και τον ερμηνευτή
Στην Αττική και την Θεσσαλονίκη δε θα παίξουμε σε αρχαιολογικούς χώρους. Θα έχουμε όμως την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με το θεατρικό κοινό του κέντρου.
Η παράστασή μας ξεκίνησε μόλις τώρα. Οι πρώτες εντυπώσεις είναι ιδιαιτέρως θετικές έως και ενθουσιώδεις. Αφηγούμαστε μια ιστορία που μας συγκινεί. Ελπίζω μετά από ένα μήνα που το ταξίδι αυτής της παράστασης θα έχει ολοκληρωθεί, να μπορώ να πω ότι συγκίνησε και τους θεατές μας.
Πιστεύετε πως αυτή η πανδημία άλλαξε την ψυχολογία του κοινού; Ποιος είναι ο μεγαλύτερος φόβος σας για τη νέα σεζόν που έρχεται;
Πιστεύω ότι η ψυχολογία όλων άλλαξε. Θα ήταν παράλογο εξ άλλου ένα τέτοιο γεγονός με τόσο μεγάλη εμβέλεια να μην μας έχει επηρεάσει. Ο φόβος αλλάζει τους ανθρώπους. Θα επιθυμούσα να μπορέσω να σταθώ πάνω από το φόβο.