Ο Νίκος Καρδώνης ερμηνεύει τον Οδυσσέα στην παράσταση «Οδυσσέως σχεδία» που ανεβαίνει από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας σε σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη.
Συνέντευξη: Μαριλένα Θεοδωράκου
Πριν από επτά χρόνια ήταν ο Μενέλαος στην «Ιλιάδα» που είχε σκηνοθετήσει ο Στάθης Λιβαθινός. Τώρα, ο Νίκος Καρδώνης ισορροπεί ανάμεσα στον αφηγητή και στο ρόλο του Οδυσσέα στην παράσταση «Οδυσσέως σχεδία», η οποία παρουσιάζεται από το ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Καλαμάτας. Ο ηθοποιός μιλάει για την παράσταση η οποία είναι βασισμένη σε ραψωδίες της Οδύσσειας του Ομήρου, σε μετάφραση Δημήτρη Μαρωνίτη και σκηνοθεσία Γιάννη Μαργαρίτη που θα κάνει πρεμιέρα στις 31 Ιουλίου στο Κάστρο της Καλαμάτας και θα ακολουθήσει περιοδεία σε αρχαιολογικούς χώρους της περιφέρειας Πελοποννήσου, όπως η Αρχαία Μεσσήνη και ο Μυστράς, αλλά και σε επιλεγμένους σταθμούς στην Αττική και τη Θεσσαλονίκη.
Από την Ιλιάδα του 2013 στην Οδύσσεια του 2020. Τι έχει μεσολαβήσει αυτά τα χρόνια στην επαγγελματική σας πορεία;
Η «Ιλιάδα», μετά το Φεστιβάλ Αθηνών, έκανε παγκόσμια περιοδεία με μεγάλη επιτυχία και παίχτηκε στο Δημοτικό Πειραιά και στο Θέατρο Χώρα. Το επόμενο έργο της ομάδας του Στάθη Λιβαθινού ήταν μια κωμωδία «Οι γάμοι του Φίγκαρο». Υπήρχε έντονη ανάγκη για κάτι εκ διαμέτρου αντίθετο με το έπος της Ιλιάδας. Από εκεί και πέρα συνεργάστηκα με αρκετούς σκηνοθέτες με διαφορετική ματιά πάνω στο θέατρο. Όπως ο Αρβανιτάκης στην Ειρήνη (εκεί είχα την τύχη να γνωρίσω τον ανυπέρβλητο Τζίμη Πανούση στην τελευταία του παράσταση), τη Μαρία Αιγινίτου που κάναμε μαζί το «Έξω Χιονίζει» του Σάκη Σερέφα και την «Απόσταση Αναπνοής» του Τάσου Γουδέλη, την Ιώ Βουλγαράκη με τον «Αγαμέμνονα» στο Εθνικό Θέατρο, τον Άρη Τρουπάκη με τον «Ευτυχισμένο Πρίγκηπα» στο Εθνικό, την Αντζελα Μπρούσκου στη «Μαρία Στιούαρτ», τον «Τίμωνα τον Αθηναίο» με τον Στάθη Λιβαθινό. Συνεργάστηκα με τον Γιάννη Σμαραγδή στη ταινία «Καζαντζάκης», υποδύοντας τον Άγγελο Σικελιανό.
Ποια είναι η γνώμη για τα δύο έπη του Ομήρου;
Είναι η απαρχή της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Όλη η νεότερη ευρωπαϊκή λογοτεχνία βασίστηκε σε αυτά τα δύο έπη, τα οποία συνδυάζουν αριστουργηματικά την αφήγηση με το δράμα. Ανοίγουν την πόρτα στην αρχαία τραγωδία και εισάγουν το αφηγηματικό θέατρο. Ο ραψωδός είναι πρόδρομος του ηθοποιού, έχει μια δύσκολη αποστολή στο να μεταδώσει το σασπένς της ιστορίας με μοναδικό εφέ το σώμα του και τον λόγο του. Η Ιλιάδα είναι ένα αντιπολεμικό έργο που εισάγει κάποια μεγαθέματα, όπως τι είναι ο ηρωισμός και τι είναι ήρωας, γιατί αξίζει να πολεμάει κανείς, τη συγχώρεση, την κατανόηση, πόσο θυμό μπορεί να αντέξει ο άνθρωπος, τη διαχρονικότητα της εμφύλιας σύγκρουσης, τη ματαιότητα του πολέμου, στον οποίο δεν υπάρχει ούτε νικητής ούτε νικημένος.
Η Οδύσσεια που έπεται της Ιλιάδας, είναι το χρονικό του νόστου ενός ανθρώπου που ενηλικιώνεται μέσα από τη μύηση του «ταξιδιού» της ζωής για να φτάσει στην «Ιθάκη», στη μήτρα, στον αρχικό πυρήνα της ουσίας της ανθρώπινης ύπαρξης. Μετά την παράσταση της Ιλιάδας ξαναβιώνω το δώρο της μοναδικής μετάφρασης του Δημήτρη Μαρωνίτη, η οποία αφουγκράζεται αριστοτεχνικά τη ροή του αρχικού ποιητικού κειμένου.
Πως θα δούμε ή θα ακούσουμε την Οδυσσέως Σχεδία;
Η παράσταση έχει ένα χειροποίητο χαρακτήρα. Διακατέχεται από μια σχεδόν παιδική αφέλεια καλώς εννοούμενη, όπου με απλά και «ευτελή» υλικά, δημιουργεί ποίηση. Τέσσερις ηθοποιοί -ραψωδοί- πάνω σε μια «σχεδία» προσπαθούν να πουν μια ιστορία.
Πάνω σε ποιες ραψωδίες είναι βασισμένη η παράσταση;
Είναι αδύνατον να στριμώξεις αυτό το έπος σε μιάμιση ώρα παράσταση. Ξεχωρίσαμε τα πιο κομβικά σημεία από όλες σχεδόν τις ραψωδίες, με κεντρικό άξονα την Νέκυια, την κάθοδο του Οδυσσέα στον Άδη.
Ποιος είναι ο ρόλος που ερμηνεύετε;
Στη παράσταση είμαστε όλοι αφηγητές. Έχω αναλάβει τον ρόλο του Οδυσσέα όσον αφορά στα διαλογικά μέρη, προσπαθώντας πάντα να κρατήσω την ισορροπία του αφηγητή / ρόλου.
Πώς ήταν η συνεργασία σας με τον Γιάννη Μαργαρίτη;
Παρακολουθώ τις δουλειές του από τότε που ήμουν στη δραματική σχολή και έκανα σκασιαρχείο για να δω παραστάσεις του. Το θέατρο της Άνοιξης έδινε τότε έναν ξεχωριστό τόνο στον θεατρικό χάρτη της πόλης. Και να που φέτος έχω την τύχη να δουλεύω μαζί του. Προερχόμενος από το σωματικό θέατρο του Στάθη Λιβαθινού, μου ήταν πολύ φυσική και ομαλή η συνεργασία μαζί του. Δίνει πολύ «χώρο» στον ηθοποιό, κάνοντάς τον συν-δημιουργό και όχι απλό εκτελεστή. Έχει έναν ενθουσιασμό μικρού παιδιού για τα πράγματα, που με εμπνέει να υλοποιήσω το όραμά του και να δώσω το εκατό τοις εκατό του εαυτού μου.
Πώς θα σας δούμε επί σκηνής;
Σας το φυλάω για έκπληξη, για να δείτε την παράσταση. Αυτό που είναι σίγουρο, είναι πως όλα πάνω στη σκηνή, από τα κοστούμια μέχρι τη μουσική, αλλάζουν ανάλογα με την κάθε σκηνή.
Πώς νιώθετε όταν ερμηνεύετε σε αρχαία θέατρα;
Για να είμαι απόλυτα ειλικρινής, όταν παίζω σε αρχαία θέατρα νιώθω το ίδιο δέος με το όταν παίζω σε ένα black box -απλώς αλλάζουν τα εκφραστικά μέσα – ο τρόπος που θα πεις την ιστορία. Η ευθύνη για το πώς θα κατέβει στο κοινό η μαγεία είναι παντού η ίδια.
Πληροφορίες παράστασης
«Οδυσσέως σχεδία»
Μετάφραση: Δημήτρης Μαρωνίτης
Δραματουργική επεξεργασία, θεατρική διασκευή: Πλάτων Μαυρομούστακος, Γιάννης Μαργαρίτης
Σκηνοθεσία: Γιάννης Μαργαρίτης
Πρωτότυπη μουσική: Δημήτρης Οικονομάκης
Κοστούμια: Ελένη Μανωλοπούλου
Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου
Παίζουν: Κώστας Αρζόγλου, Χρυσάνθη Δούζη, Νίκος Καρδώνης, Στάθης Κόικας
Πηγή συνέντευξης: https://www.theatermag.gr/2020/08/07/nikos-kardonis-me-tin-odisseos-sxedia-apo-to-dipethe-kalamatas/