Τα «Εμφύλια έπη», η παράσταση που μιλά για την απόλυτη μελανή σελίδα στην ιστορία ενός έθνους, μίας χώρας, ενός κράτους, τον εμφύλιο σπαραγμό φυσικά, έρχεται στο Μέγαρο Μουσικής στις 4 Δεκεμβρίου. Ήλθαμε σε επαφή με τον σκηνοθέτη αυτής της μεγαλειώδους δουλειάς, που έχει ήδη ταξιδέψει στο εξωτερικό και θα έκανε ακόμα περισσότερα πράγματα, αν δεν σκόνταφτε – όπως ο πολιτισμός εν γένει – στην πανδημία. Μιλήσαμε με τον Γιάννη Μαργαρίτη, ο οποίος μας έδωσε το ακριβές στίγμα της παράστασης και τον άξονα πάνω στον οποίο κινείται αυτό το σπουδαίο έργο. Ευχαριστούμε θερμά τη Βάσω Σωτηρίου και τη We Will, που φρόντισαν να πραγματοποιηθεί η συνέντευξη.
Πώς ήλθε η σύλληψη αυτής της ιδέας; Τι ήταν εκείνο που σας οδήγησε να πραγματοποιήσετε, να οριστικοποιήσετε και να σκηνοθετήσετε αυτό που θα δούμε στο Μέγαρο Μουσικής;
Με τον συγγραφέα του έργου έχουμε βαθιά φιλία. Το έργο προέκυψε μετά από πολλές συζητήσεις, σε δύσκολες στιγμές για την χώρα. Όταν ήμαστε με το ένα πόδι μέσα και με το άλλο έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρώ. Θεωρήσαμε λοιπόν ότι ένα έργο αναστοχασμού πάνω στην ιστορία και συσχετισμού με τις συνθήκες που ζούσαμε, θα ήταν κάτι λυτρωτικό, για εμάς τουλάχιστον. Αρχίσαμε λοιπόν να κουβεντιάζουμε αρχικά για τον Αλκιβιάδη και μετά για τους λοιπούς ήρωες – αντιήρωες του έργου. Νίκο Ζαχαριάδη, Οδυσσέα Ανδρούτσο, Δημήτριο Παλαιολόγο. Όπως αντιλαμβάνεστε ήταν ένα έργο που γράφτηκε με τη στενή συνεργασία συγγραφέα και σκηνοθέτη. Το αρχικό στάδιο της σκηνοθεσίας του έγινε παράλληλα με την συγγραφή του. Η καλλιτεχνική αυτοτέλεια δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Σίγουρα όμως λειτουργήσαμε με μια αμφίδρομη τροφοδότηση ιδεών και προτάσεων.
Με τον συγγραφέα του έργου έχουμε βαθιά φιλία. Το έργο προέκυψε μετά από πολλές συζητήσεις, σε δύσκολες στιγμές για την χώρα. Όταν ήμαστε με το ένα πόδι μέσα και με το άλλο έξω από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρώ. Θεωρήσαμε λοιπόν ότι ένα έργο αναστοχασμού πάνω στην ιστορία και συσχετισμού με τις συνθήκες που ζούσαμε, θα ήταν κάτι λυτρωτικό, για εμάς τουλάχιστον. Αρχίσαμε λοιπόν να κουβεντιάζουμε αρχικά για τον Αλκιβιάδη και μετά για τους λοιπούς ήρωες – αντιήρωες του έργου. Νίκο Ζαχαριάδη, Οδυσσέα Ανδρούτσο, Δημήτριο Παλαιολόγο. Όπως αντιλαμβάνεστε ήταν ένα έργο που γράφτηκε με τη στενή συνεργασία συγγραφέα και σκηνοθέτη. Το αρχικό στάδιο της σκηνοθεσίας του έγινε παράλληλα με την συγγραφή του. Η καλλιτεχνική αυτοτέλεια δεν έπαψε ποτέ να υπάρχει. Σίγουρα όμως λειτουργήσαμε με μια αμφίδρομη τροφοδότηση ιδεών και προτάσεων.
Οι εμφύλιοι πόλεμοι αποτελούν πάντα μαύρες σελίδες στην ιστορία ενός κράτους, πόσο μάλλον της Ελλάδας. Να υποθέσω ότι εστιάσατε σε τέσσερις περιπτώσεις από εκατόν τέσσερις που σας ήλθαν στο μυαλό;
Όχι, δεν θα το έλεγα. Οι συγκεκριμένοι ήρωες – αντιήρωες, ήρθαν αβίαστα και σχεδόν φυσικά στη συζήτηση και στη συνέχεια στην επεξεργασία του υλικού που μας προσέφεραν. Γιατί η ουσία του θέματός μας δεν είναι μόνο ο Εμφύλιος πόλεμος αλλά και η αλαζονεία και η προδοσία που οδηγεί ή υποδαυλίζει έναν εμφύλιο. Αυτή η αφροδισιακή σχέση με την εξουσία που οδηγεί σε παρεκτροπή και πολλές φορές σε οδυνηρές συνέπειες. Μην ξεχνάμε, ο αδελφοκτόνος πόλεμος έχει τις πιο τραυματικές επιπτώσεις στους επιγόνους. Θεωρήσαμε ότι οι τέσσερεις αντιήρωες προσέφεραν ιστορικό υλικό κατάλληλο για να μιλήσουμε με θεατρικό τρόπο για τα “απόνερα της ιστορίας μας”. Η ιστορία δεν έχει μόνο ένδοξες στιγμές που μας κάνουν υπερήφανους αλλά και σκοτεινές πλευρές, που καλό θα ήταν να μας οδηγήσουν σε σκέψεις.
Όχι, δεν θα το έλεγα. Οι συγκεκριμένοι ήρωες – αντιήρωες, ήρθαν αβίαστα και σχεδόν φυσικά στη συζήτηση και στη συνέχεια στην επεξεργασία του υλικού που μας προσέφεραν. Γιατί η ουσία του θέματός μας δεν είναι μόνο ο Εμφύλιος πόλεμος αλλά και η αλαζονεία και η προδοσία που οδηγεί ή υποδαυλίζει έναν εμφύλιο. Αυτή η αφροδισιακή σχέση με την εξουσία που οδηγεί σε παρεκτροπή και πολλές φορές σε οδυνηρές συνέπειες. Μην ξεχνάμε, ο αδελφοκτόνος πόλεμος έχει τις πιο τραυματικές επιπτώσεις στους επιγόνους. Θεωρήσαμε ότι οι τέσσερεις αντιήρωες προσέφεραν ιστορικό υλικό κατάλληλο για να μιλήσουμε με θεατρικό τρόπο για τα “απόνερα της ιστορίας μας”. Η ιστορία δεν έχει μόνο ένδοξες στιγμές που μας κάνουν υπερήφανους αλλά και σκοτεινές πλευρές, που καλό θα ήταν να μας οδηγήσουν σε σκέψεις.
Είναι μία παράσταση-τροφή για σκέψη. Είναι όμως στο χέρι μας να γίνει κάτι παραπάνω;
Ο ρόλος του θεάτρου δεν πιστεύω ότι είναι διδακτικός. Στο θέατρο αφηγούμαστε ιστορίες και μέσα από αυτήν την αφήγηση διαμορφώνεται σταδιακά ένας κώδικας, που επιδρά στην ψυχή μας. Ψυχαγωγία. Σε δύσκολους καιρούς, οι αφηγήσεις πάντα κρατούσαν τους ανθρώπους, τις κοινότητες. Το θέμα είναι ποιες ιστορίες αφηγούμαστε και με ποιους τρόπους. Η ψηφιακή εποχή αλλάζει τα πράγματα. Τα social media αφηγούνται και αυτά ιστορίες. Κάποιες ιστορίες με διαφορετικούς κώδικες. Το μέλλον θα δείξει αν οι κώδικες αυτοί θα πάνε μπροστά την κοινότητα ή θα γίνουν αναγκαστικά διορθώσεις. Η συγκεκριμένη παράσταση ανήκει καθαρά σε αυτό που ονομάζουμε τα τελευταία χρόνια, αφηγηματικό θέατρο. Χρησιμοποιεί και σε μεγάλο βαθμό τη νέα τεχνολογία. Ο ρόλος που διεκδικεί, είναι να αφηγηθεί την ιστορία με όρους πολιτικούς, αλλά και τελετουργικούς, βάζοντας την Ελλάδα μπροστά στον καθρέφτη. Το κάτι παραπάνω επαφίεται στον κάθε θεατή ξεχωριστά.
Ο ρόλος του θεάτρου δεν πιστεύω ότι είναι διδακτικός. Στο θέατρο αφηγούμαστε ιστορίες και μέσα από αυτήν την αφήγηση διαμορφώνεται σταδιακά ένας κώδικας, που επιδρά στην ψυχή μας. Ψυχαγωγία. Σε δύσκολους καιρούς, οι αφηγήσεις πάντα κρατούσαν τους ανθρώπους, τις κοινότητες. Το θέμα είναι ποιες ιστορίες αφηγούμαστε και με ποιους τρόπους. Η ψηφιακή εποχή αλλάζει τα πράγματα. Τα social media αφηγούνται και αυτά ιστορίες. Κάποιες ιστορίες με διαφορετικούς κώδικες. Το μέλλον θα δείξει αν οι κώδικες αυτοί θα πάνε μπροστά την κοινότητα ή θα γίνουν αναγκαστικά διορθώσεις. Η συγκεκριμένη παράσταση ανήκει καθαρά σε αυτό που ονομάζουμε τα τελευταία χρόνια, αφηγηματικό θέατρο. Χρησιμοποιεί και σε μεγάλο βαθμό τη νέα τεχνολογία. Ο ρόλος που διεκδικεί, είναι να αφηγηθεί την ιστορία με όρους πολιτικούς, αλλά και τελετουργικούς, βάζοντας την Ελλάδα μπροστά στον καθρέφτη. Το κάτι παραπάνω επαφίεται στον κάθε θεατή ξεχωριστά.
Σκέφτεστε να μεταφέρετε την παράσταση και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας; Έχετε κάποιο πλάνο;
Είναι ευχής έργο να περιοδεύσουμε με την παράσταση. Δυστυχώς, η πανδημία δεν μας επιτρέπει ακόμα μεγάλα σχέδια. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Μάλιστα, μετά τις παραστάσεις που δώσαμε με το συγκεκριμένο έργο στην Γαλλία το 2019, είδαμε με χαρά ότι το ευρωπαϊκό κοινό ανταποκρίθηκε με ιδιαίτερη θέρμη. Μας πρότειναν μάλιστα να ξαναπάμε και να παίξουμε σε οργανωμένες παραστάσεις για σχολεία, ώστε οι Γάλλοι μαθητές να έλθουν σε επαφή με μια άγνωστη πλευρά της Ευρωπαϊκής ιστορίας, μέσα από μια θεατρική εμπειρία. Και αυτό το σχέδιο ακυρώθηκε λόγω covid. Ας ελπίσουμε σύντομα στο μέλλον…
Είναι ευχής έργο να περιοδεύσουμε με την παράσταση. Δυστυχώς, η πανδημία δεν μας επιτρέπει ακόμα μεγάλα σχέδια. Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί. Μάλιστα, μετά τις παραστάσεις που δώσαμε με το συγκεκριμένο έργο στην Γαλλία το 2019, είδαμε με χαρά ότι το ευρωπαϊκό κοινό ανταποκρίθηκε με ιδιαίτερη θέρμη. Μας πρότειναν μάλιστα να ξαναπάμε και να παίξουμε σε οργανωμένες παραστάσεις για σχολεία, ώστε οι Γάλλοι μαθητές να έλθουν σε επαφή με μια άγνωστη πλευρά της Ευρωπαϊκής ιστορίας, μέσα από μια θεατρική εμπειρία. Και αυτό το σχέδιο ακυρώθηκε λόγω covid. Ας ελπίσουμε σύντομα στο μέλλον…
Τι ήταν εκείνο που σας ιντριγκάρισε περισσότερο, όταν στήνατε όλο αυτό;
Το έργο, αποφασίσαμε με τον Φαίδωνα, να γραφτεί για να ερμηνευτεί από μία ηθοποιό, τη Χρυσάνθη Δούζη. Μια γυναίκα τελεί ένα είδος μνημοσύνου για τους τέσσερεις ήρωες και ταυτίζεται με αυτούς, μετατρέπεται σε αυτούς και συνομιλεί μαζί τους. Η μεγαλύτερη καλλιτεχνική πρόκληση λοιπόν ήταν αυτή. Να βρεθούν οι τρόποι, σε συνεργασία με τη Χρυσάνθη, να συντελεστούν αυτές οι μετατροπές. Το τελικό αποτέλεσμα σίγουρα είναι ένα ρεσιτάλ υποκριτικής, αλλά και σκηνοθετικά ήταν μεγάλη πρόκληση η παραστασιακή υποστήριξη αυτού του σχεδίου.
Το έργο, αποφασίσαμε με τον Φαίδωνα, να γραφτεί για να ερμηνευτεί από μία ηθοποιό, τη Χρυσάνθη Δούζη. Μια γυναίκα τελεί ένα είδος μνημοσύνου για τους τέσσερεις ήρωες και ταυτίζεται με αυτούς, μετατρέπεται σε αυτούς και συνομιλεί μαζί τους. Η μεγαλύτερη καλλιτεχνική πρόκληση λοιπόν ήταν αυτή. Να βρεθούν οι τρόποι, σε συνεργασία με τη Χρυσάνθη, να συντελεστούν αυτές οι μετατροπές. Το τελικό αποτέλεσμα σίγουρα είναι ένα ρεσιτάλ υποκριτικής, αλλά και σκηνοθετικά ήταν μεγάλη πρόκληση η παραστασιακή υποστήριξη αυτού του σχεδίου.
Κάνετε κάτι άλλο παράλληλα;
Σχεδιάζω με περίσκεψη τα επόμενα λάθη μου, ελπίζοντας να μην επαναλάβω ίδια με το παρελθόν.
Σχεδιάζω με περίσκεψη τα επόμενα λάθη μου, ελπίζοντας να μην επαναλάβω ίδια με το παρελθόν.
Τι σας ενθουσιάζει στην τέχνη σας; Στον αντίποδα, τι είναι αυτό που σας ενοχλεί;
Με ενθουσιάζει η εξερεύνηση νέων τρόπων αφήγησης ιστοριών. Οι αφηγηματικοί τρόποι εμπλουτίζουν και φωτίζουν τις ιστορίες. Οι ιστορίες αποκτούν νέα περιεχόμενα, ανάλογα με τον τρόπο που τις αφηγείσαι. Αυτό που με ενοχλεί είναι ο ναρκισσισμός, που συχνά συνοδεύει το επάγγελμα και η αλαζονεία πολλών καλλιτεχνών. Υπάρχει και κάτι ακόμα, ίσως πιο δύσκολο στη διαχείριση. Ο φόβος για την καλλιτεχνική ύπαρξη, που δημιουργεί κακία και παντελή έλλειψη γενναιοδωρίας. Μπορεί να φθάσει μάλιστα σε επίπεδα δολοφονίας καλλιτεχνικών χαρακτήρων.
Με ενθουσιάζει η εξερεύνηση νέων τρόπων αφήγησης ιστοριών. Οι αφηγηματικοί τρόποι εμπλουτίζουν και φωτίζουν τις ιστορίες. Οι ιστορίες αποκτούν νέα περιεχόμενα, ανάλογα με τον τρόπο που τις αφηγείσαι. Αυτό που με ενοχλεί είναι ο ναρκισσισμός, που συχνά συνοδεύει το επάγγελμα και η αλαζονεία πολλών καλλιτεχνών. Υπάρχει και κάτι ακόμα, ίσως πιο δύσκολο στη διαχείριση. Ο φόβος για την καλλιτεχνική ύπαρξη, που δημιουργεί κακία και παντελή έλλειψη γενναιοδωρίας. Μπορεί να φθάσει μάλιστα σε επίπεδα δολοφονίας καλλιτεχνικών χαρακτήρων.
Κώστας Κούλης«Εμφύλια έπη»
του Φαίδωνα Χατζηαντωνίου
Με τη Χρυσάνθη ΔούζηΣκηνοθεσία, φωτισμοί | Γιάννης Μαργαρίτης
Μουσική | Δημήτρης Οικονομάκης
Επιμέλεια σκηνικού και κοστουμιών | Ελένη Μανωλοπούλου
Βίντεο | Χρυσούλα Κοροβέση – Μάριος Γαμπιεράκης
Μουσικός επί σκηνής | Δημήτρης Μπακέας
Φωτογραφίες | «Εύφορη Γη»Τιμές εισιτηρίων
8 € (φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, ΑμεΑ, 65+, πολύτεκνοι) ● 12 € ● 18 €
Διάρκεια
2 ώρες και 10 λεπτά (με διάλειμμα)
του Φαίδωνα Χατζηαντωνίου
Με τη Χρυσάνθη ΔούζηΣκηνοθεσία, φωτισμοί | Γιάννης Μαργαρίτης
Μουσική | Δημήτρης Οικονομάκης
Επιμέλεια σκηνικού και κοστουμιών | Ελένη Μανωλοπούλου
Βίντεο | Χρυσούλα Κοροβέση – Μάριος Γαμπιεράκης
Μουσικός επί σκηνής | Δημήτρης Μπακέας
Φωτογραφίες | «Εύφορη Γη»Τιμές εισιτηρίων
8 € (φοιτητές, νέοι έως 25 ετών, άνεργοι, ΑμεΑ, 65+, πολύτεκνοι) ● 12 € ● 18 €
Διάρκεια
2 ώρες και 10 λεπτά (με διάλειμμα)
Θα τηρηθούν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα υγειονομικής προστασίας. Περισσότερες πληροφορίες εδώ:
https://www.megaron.gr/metra-prolipsis-kata-tou-covid-19-sto-megaro-mousikis-athinon/
Eισιτήρια
210 72 82 333, megaron.gr
και σε όλα τα καταστήματα
Πληροφορίες
http://www.megaron.gr
https://www.facebook.com/megaron.gr
https://www.instagram.com/megaron_athens/
https://www.youtube.com/user/AthensConcertHall
https://twitter.com/MegaronAthens
https://dipethe.kalamatafaris.gr
Πηγή: https://www.noizy.gr/cinema-theatre/interviews/giannis-margaritis-synentefksi